Jakie są przyczyny pieluszkowego odparzenia skóry?

Najczęstszą przyczyną pieluszkowego odparzenia skóry jest zbyt długi kontakt mokrej lub zabrudzonej pieluszki ze skórą dziecka. Pieluszkowe odparzenie skóry może być wynikiem obcierania skóry przez pieluszkę lub pojawić się w czasie biegunki. Jeśli jednak Twoje dziecko ma wrażliwą skórę, do pieluszkowego odparzenia skóry może dojść nawet wtedy, gdy okolica pieluszkowa jest regularnie oczyszczana, dlatego w takich sytuacjach ważne jest stosowanie specjalistycznych preparatów np. kremu Sudocrem Expert.

Najczęstsze przyczyny powstawania odparzeń u dzieci

Odparzenia skóry to jedna z najczęstszych dolegliwości okresu niemowlęcego. Szacuje się, że większość dzieci między 7. a 12. miesiącem życia co jakiś czas cierpi z ich powodu. Przyczyny powstawania odparzeń mogą być różne, począwszy od niewłaściwej pielęgnacji po osłabienie układu odpornościowego.^{1, 3}

Czym są odparzenia u dzieci?

Odparzenia są to podrażnienia skóry powstające przeważnie w miejscu przylegania pieluszki lub pieluchomajtek. Wyróżniają się zaczerwieniem, nadmierną tkliwością skóry, czasem też obrzękiem. Skóra w miejscu odparzenia jest na tyle bolesna, że powoduje płacz dziecka i odczucie dyskomfortu. Po odkryciu pieluszki można dostrzec, że naskórek malucha jest nadmiernie ciepły i wilgotny.¹

Dlaczego skóra dziecka jest podatna na odparzenia?⁴

Skóra dziecka, w odróżnieniu od skóry osoby dorosłej, jest o wiele cieńsza i posiada zmniejszoną ilość lipidów w  warstwie rogowej. To powoduje, że naskórek malucha (szczególnie do 3 roku życia, kiedy skóra i jej mechanizmy działania są jeszcze niedojrzałe), ma tendencje do przesuszania się oraz podrażnień. Brak dostatecznej liczby lipidów, które wraz z ceramidami powinny tworzyć szczelną barierę ochronną dla naskórka, sprawia, że skórze trudniej bronić się przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. W związku z tym skóra małego dziecka będzie zawsze bardziej skłonna do otarć oraz odparzeń niż skóra dorosłego.

Odparzenia u dzieci – przyczyny¹

Główną przyczyną pojawienia się odparzeń jest niewłaściwa pielęgnacja skóry. Pozostałymi czynnikami są też: osłabienie układu odpornościowego, urazy mechaniczne, czy też działanie patogenów (coraz częściej wspomina się o udziale drożdżaków w nasileniu podrażnienia skóry w miejscu przylegania pieluchy).

Zbyt długa przerwa pomiędzy zmianą pieluchy¹

Ze względu na to, że mocz zawiera drażniący dla skóry amoniak, pozostawanie przez dłuższy czas w mokrej pieluszce, powoduje u dziecka zaczerwienienie skóry. Z tego względu, pieluchę należy zmieniać regularnie co trzy godziny, a jeśli dziecko zrobiło kupę, to od razu po oddaniu stolca. Wymiana brudnej pieluchy na czystą sprawia, że skóra nie kontaktuje się dłużej z czynnikiem drażniącym. Podczas każdej zmiany pieluszki warto chwilę zostawić dziecko bez pampersa, dzięki czemu skóra może pooddychać.

Ocieranie skóry przez pieluchę¹

Czasem źle dobrany rozmiar pieluchy lub materiał, z którego jest wykonana, powoduje, że skóra dziecka jest mechanicznie obcierana. W związku z tym, w miejscu otarć powstaje zaczerwienienie, a skóra staje się podrażniona. Kiedy w takim stanie naskórek zetknie się z niekorzystnym dla siebie działaniem moczu – wówczas o odparzenia nietrudno.

Brak dostatecznej bariery ochronnej skóry¹

Skóra niemowlaka jest o wiele cieńsza niż skóra dorosłego i ma słabiej wykształconą warstwę ochronną. W związku z tym, aby naskórek niemowlaka mógł bronić się przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi (w tym przypadku przed moczem), musi mieć dodatkowe wsparcie. W przeciwnym wypadku dochodzi właśnie do odparzeń. Takim wsparciem są niewątpliwie kremy dla dzieci z zawartością witaminy E, która regeneruje naskórek oraz ze składnikami okluzyjnymi powlekającymi warstwę wierzchnią naskórka np. woskiem czy parafiną.

Alergia na materiał pieluchy⁵

Czasem przyczyną odparzenia jest zetknięcie się z czynnikiem alergizującym. Wystarczy, że pieluszka, którą nosi dziecko, zawiera jakiś barwnik czy substancję, której nie toleruje organizm malucha, a skóra jest nieustannie podrażniana. W związku z tym ulega osłabieniu, a w miejscu otarć powstaje zaczerwienienie. Na tak rozognionej skórze łatwo o rozwój stanu zapalnego. Aby uniknąć takich sytuacji należy przede wszystkim dokładnie obserwować reakcje malucha na pieluchy oraz testować różne marki, w celu dobrania tej najbardziej odpowiedniej dla dziecka.

Wilgotne środowisko^1,2

Wilgotne środowisko, jakie tworzy się pod pieluchą, powoduje, że skóra na pupie niemowlaka staje się idealnym miejscem do rozwoju drożdżaków, w szczególności tych z gatunku Candida Albicans. Jeśli dojdzie do ich rozmnażania się, wówczas na skórze dziecka można zauważyć białe plamki lub guzki. Drożdżaki osłabiają strukturę skóry i  powodują, że jest drażniona nie tylko przez mocz ale i patogeny.

Biegunki¹

Częste oddawanie stolca jak najbardziej może przyczyniać się do odparzeń, gdyż stolec drażni skórę, a wycierana i podcierana wielokrotnie pupa, jest przez cały czas dodatkowo ocierana.

Długotrwała antybiotykoterapia¹

Jeśli dziecko przechodzi infekcję i musi zażywać antybiotyki, jego układ odpornościowy, w tym i cała skóra, jest osłabiony. Łatwiej więc o naruszenie bariery ochronnej skóry, która ma chronić przed atakami patogenów.

Niewłaściwy skład chusteczek oczyszczających⁵

Bardzo często zamiast przemywania skóry pupy niemowlęcia wacikiem i letnią wodą, rodzice stosują szybsze w zastosowaniu chusteczki oczyszczające. Nie zawsze jednak ich skład jest dobrze tolerowany przez skórę dziecka. Mogą się tam bowiem znaleźć składniki, na które dziecko jest uczulone np. rumianek. W związku z tym warto czytać etykietę chusteczek, by mieć pewność, że skóra dziecka nie jest dodatkowo drażniona przez alergen.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

1. Źródła:Skórka A., Pieluszkowe zapalenie skóry, Manager Apteki 2016;7(91):43-44
2. Wilmont, A. Doboszyńska A., Pieluszkowe zapalenie skóry u dzieci, Pediatria i Medycyna Rodzinna 2012;8(3):272-274
3. Bartkiewicz B. et.al.. Wybrane dermatozy wieku dziecięcego, Nowa Pediatria 2006 (2):51-56
4. Kmieć L., et.al., Pielęgnacja skóry dzieci, Postępy Dermatologii i Alergologii 2010;27(1):40-44
5. Sadowska-Przytocka A., Czarnecka-Operacz M., Pieluszkowe zapalenie skóry i odparzenia skóry u dzieci, Forum Pediatrii praktycznej 2017;15:49-50